ABD, İran’a diplomasiye alan açmak için nükleer programı konusunda “gerginliği azaltıcı adımlar” atma çağrısında bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığının yayınlanan basın açıklamasına göre, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, başkent Washington’da düzenlediği basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Japonya’nın İran ile nükleer anlaşmayı canlandırmak için yeni bir plan sunduğuna dair Tahran yönetiminin açıklamasının sorulması üzerine Miller, “Bu özel girişim hakkında bilgi sahibi değilim. Daha önce de söylediğimiz gibi İran’ın hiçbir zaman nükleer silaha sahip olmamasını sağlamanın en iyi yolunun diplomasi olduğuna inanıyoruz. Bu konumumuz değişmedi.” ifadelerini kullandı.
İran’ın nükleer programına dair endişelere “diplomasiyle” yanıt vereceklerini dile getiren Miller, “İran da bu konuda tansiyonu düşürmek ve diplomasiye alan açmak istiyorsa gerginliği azaltıcı adımlar atmalıdır.” dedi.
ABD’li Sözcü, İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA) faaliyetlerini engelleyecek adımlar attığını iddia ederek, “Son birkaç hafta içinde İran’ın, UAEA’nın çalışmalarını baltalayacak adımlar attığını gördük. İran, gerilimi azaltıcı adımlar atma konusunda gerçekten ciddiyse de yapabileceği ilk şey, UAEA ile işbirliği yapmak olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
ABD’nin 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilmesinden bir yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini durduran İran, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastı sonrasında Aralık 2020’de Meclis tarafından çıkarılan yasa kapsamında ilk olarak Natanz’da Nisan 2021’de yüzde 60 saflıkta uranyum zenginleştirdiğini duyurmuştu. İran, daha sonraki süreçlerde de bazı nükleer tesislerdeki gözlem kameralarını kaldırmıştı.
İran, son olarak UAEA Yönetim Kurulunda aleyhindeki açıklamalara tepki olarak UAEA ile Güvenlik Denetimi Anlaşması kapsamında ülkede gözlem ve doğrulama faaliyetlerinde bulunan bazı Ajans müfettişlerinin izinlerini iptal etmişti.
Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dün Japonya’nın Kyodo Haber Ajansına yaptığı açıklamada, 2015’te imzalanan ancak ABD’nin tek taraflı olarak çekilmesinin ardından fiilen yürürlükten kalkan nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması için Japonya tarafından bir plan sunulduğunu açıklamıştı.
